Kliknij tutaj --> 🦄 odrodzenie państwa polskiego po i wojnie światowej

Odrodzenie Niepodległej - TEKSTY - Rok 1918 – ostatni rok Wielkiej Wojny – okazać się miał rokiem odrodzenia niepodległego państwa polskiego. Droga do osiągnięcia tego upragnionego przez pokolenia Polaków celu nie była jednak ani prosta, ani łatwa. Wymagała ogromnego wysiłku zbrojnego i organizacyjnego ze strony narodu i jego elit. Na podstawie tych umów Niemców wysiedlono z Polski do brytyjskiej (2/3 wysiedlonych) i radzieckiej (1/3 wysiedlonych) strefy okupacyjnej. W wyniku działań podjętych bezpośrednio po wojnie w stosunku do ludności niemieckiej w Polsce terytorium naszego państwa opuściło w latach 1945–1950 ok. 3,2 mln Niemców, co spowodowało spadek Polska po I wojnie światowej (ściąga) Orientacja pro austriacka- opowiadanie się po stroni Austro-Węgier, utworzenie państwa Polskiego pod berłem Habsburgów, największym przedstawicielem był Józef Piłsudski oraz działacze Galicyjscy. Józef Piłsudski (1867-1935)- marszałek Polski, polityk Polski i mąż stanu, dowódca I brygady 1. Ziemie polskie w przededniu odzyskania niepodległości. sytuacja polityczna. a) Sytuacja w na terenie Królestwa Polskiego. W drugiej połowie 1918 roku, wszystko już wskazywało na klęskę państw centralnych w I wojnie światowej. niemiecki Kanclerz zwrócił się do amerykańskiego prezydenta o pośrednictwo w rozmowach pokojowych z aliantami. Czas po 8 maja 1945 roku to odbudowa państwa polskiego i całej Europy po dramatycznych wydarzeniach II wojny światowej. W wyniku działań wojennych zginęło – według różnych szacunków od trzech do sześciu milionów obywateli Polski, czego nawet połowę mogli stanowić obywatele pochodzenia żydowskiego. Top 10 Des Sites De Rencontres Gratuit. Spośród strat, jakie poniosła Polska w okresie wojny, najbardziej bolesne były straty ludzkie. W armiach zaborczych walcząc przeciwko sobie zginęło około 400 tys. Polaków, ponad 100 tys. straciło życie w obronie granic i niepodległości, 300 – 400 tys. ludności cywilnej zmarło na skutek złych warunków bytowych i chorób. Około 3 mln osób wysiedlono z Polski niszcząc cały ich dobytek. Blisko 90% terytorium Polski obejmowały działania wojenne. Na 16 województw 13 uległo zniszczeniu i poniosło olbrzymie straty, 2 zostały wyeksploatowane gospodarczo ze względu na bliskość działań wojennych. Szczególnie dotkliwie ucierpiało rolnictwo, oprócz bezpośrednich zniszczeń i grabieży nastąpił spadek poziomu uprawy ziemi i obniżenie wydajności plonów. Ponad 20% pól uprawnych leżało odłogiem. W kolejnictwie zniszczono większość urządzeń technicznych, jak dworce, mosty, parowozownie, warsztaty oraz zdewastowano i wywieziono tabor kolejowy. Sieć kolejowa odziedziczona po zaborcach dostosowana była do ich potrzeb wojskowych i gospodarczych. Na 400 – kilometrowym odcinku dawnej granicy między zaborem rosyjskim a austriackim nie było żadnego przejścia kolejowego. Warszawa nie miała bezpośredniej linii kolejowej ani z Krakowem, ani z Poznaniem. Z wyjątkiem Górnego Śląska dewastacji uległ przemysł, celowo wywożony i niszczony przez okupantów. Szacując wg wielkości zatrudnienia, przemysł w Polsce centralnej stanowi zaledwie 14% stanu przedwojennego. Ocenia się, że ogromne zniszczenia, jakich dokonano na ziemiach polskich w okresie wojny, tylko w 4% spowodowane były bezpośrednimi działaniami wojennymi, a w 96% rabunkami okupantów. Ważne pojęcia: Powstanie lokalnych ośrodków władzy – pod koniec wojny w 1918 r. na ziemiach poszczególnych zaborów powstawały lokalne ośrodki władzy, w celu przejęcia administracji w polskie ręce, rozbrojenia wojsk państw centralnych; działały m. in.: Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie, Naczelna Rada Ludowa w PoznaniuTymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej – powstał 7 listopada 1918 r. w Lublinie pod przewodnictwem Ignacego Daszyńskiego; poparty przez Polską Partię Socjalistyczną i partie ludowe; zapowiadał reformę rolną, nacjonalizację banków i kopalń, powszechne prawa wyborcze; po rozmowach z J. Piłsudskim rząd rozwiązał sięJózef Piłsudski – w czasie I wojny był dowódcą I Brygady walczącej u boku państw centralnych; po „kryzysie przysięgowym” w 1917 r. został internowany w magdeburskiej twierdzy; po powrocie do Polski Rada Regencyjna powierzyła mu władzę nad wojskiem i władzę cywilną; powołał rząd Jędrzeja Moraczewskiego; pełnił urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa i Naczelnika PaństwaRoman Dmowski – przywódca Narodowej Demokracji (endecji); w czasie wojny stał na czele Komitetu Narodowego Polski popierając państwa ententy; reprezentował Polskę na konferencji pokojowej w ParyżuJędrzej Moraczewski – socjalista, premier rządu; ogłosił demokratyczną ordynację do Sejmu Ustawodawczego; ogłosił dekret o Tymczasowym Naczelniku Państwa; przeprowadził reformy społeczno-gospodarcze (8-godzinny dzień pracy, prawa wyborcze dla kobiet, ubezpieczenia społeczne)Ignacy Jan Paderewski – kompozytor i pianista; członek Komitetu Narodowego Polski; w styczniu 1919 r. Józef Piłsudski powierzył mu urząd premiera; reprezentował Polskę na konferencji pokojowej w ParyżuDecyzje traktatu wersalskiego w sprawie polskiej – z 28 czerwca 1919 r.; Niemcy musiały oddać Polsce Wielkopolskę, Pomorze Gdańskie; Gdańsk został wolnym miastem; plebiscyty miały się odbyć na Górnym Śląsku, Warmii, Mazurach i PowiśluMały traktat wersalski – włączony do traktatu wersalskiego 28 czerwca 1919 r. nakładał obowiązek ochrony praw mniejszości narodowych w nowych państwach Europy Środkowej (także w Polsce)Plebiscyt – głosowanie ludności za przynależnością określonego terytorium do danego państwa„Spadek” po zaborcach i wojnie – trudności w scaleniu ziem polskich po 123 latach zaborów; różnice między zaborami w każdej dziedzinie życia społeczno-gospodarczego; zniszczenia wojenne, brak infrastruktury komunikacyjnej i jednolitego prawa drogowego, chaos monetarny, zacofanie gospodarcze, analfabetyzm (ok. 40%), brak jednolitego systemu administracyjnego, prawnego i skarbowego Ważne daty: 7 listopada 1918 r. – powstanie rządu Ignacego Daszyńskiego11 listopada 1918 r. – koniec I wojny światowej; odzyskanie przez Polskę niepodległości; przejęcie władzy przez Józefa Piłsudskiego28 czerwca 1919 r. – podpisanie traktatu wersalskiego Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych. Ogromną rolę w odrodzeniu Polski po latach zaborów odegrała I wojna światowa. Ale w budowie nowego państwa nieocenione było działanie osób, których często nazywa się Ojcami Niepodległości. Józef PiłsudskiJózef Piłsudski jest uznawany za najważniejszego polityka, który doprowadził do odzyskania przez Polskę wolności. W młodości angażował się w antyrosyjskie działania niepodległościowe, za co został zesłany na Syberię. Po powrocie ze zsyłki działał w Polskiej Partii Socjalistycznej, w której redagował pismo „Robotnik”. Był zwolennikiem socjalizmu niepodległościowego. Od roku 1910 roku Piłsudski rozwijał działalność Związków Strzeleckich w Galicji. To Rosję uznawał za głównego wroga polskiej niepodległości, a pierwszym krokiem w walce o nią miało być według niego antyrosyjskie powstanie. Dlatego w czasie pierwszej wojny światowej stanął na czele I Brygady Legionów Polskich, walczącej u boku Austro-Węgier i Niemiec. W 1914 roku z inicjatywy Piłsudskiego powstała tajna Polska Organizacja Wojskowa, której celem było zbrojne zdobycie niepodległości. Gdy w Rosji wybuchła rewolucja, Piłsudski doprowadził do kryzysu przysięgowego i zerwał współpracę z Wiedniem i Berlinem. 10 listopada 1918 roku, przybył do Warszawy, po tym jak został zwolniony z więzienia z Magdeburgu. 14 listopada przejął pełnię władzę od Rady Regencyjnej, a następnie został mianowany Naczelnikiem DmowskiPrzywódca i ideolog Narodowej Demokracji. W młodości należał do Ligi Polskiej, którą w 1893 roku przekształcił w tajną Ligę Narodową, organizację, której celem było narodowe przebudzenie Polaków oraz wzrost ich samoświadomości we wszystkich zaborach. Przez swoją niepodległościową działalność był zmuszony do opuszczenia zaboru rosyjskiego. Zamieszkał we Lwowie, gdzie objął redakcję dwutygodnika „Przegląd Wszechpolski” i współtworzył Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne. Do niepodległości chciał dążyć etapami. Jednym z etapów miało być połączenie rozdzielonych polskich ziem. Za głównego wroga sprawy polskiej uznał Niemcy, a drogę do niepodległości taktycznie związał z Rosją. Ze względu na rosyjskie porażki w I wojnie światowej wyjechał na zachód. W sierpniu 1917 roku utworzył w Lozannie Komitet Narodowy Polski, który wkrótce zaczął być uważany przez państwa ententy za jedynego przedstawiciela odradzającej się Rzeczypospolitej. Wraz z Ignacym Paderewskim reprezentował Polskę na konferencji pokojowej w Paryżu, gdzie 29 stycznia wygłosił 5-godzinne exposé dotyczące całości polskich żądań, które sam od razu płynnie przekładał na język angielski i francuski. W imieniu Rzeczpospolitej wraz z Paderewskim 28 czerwca 1919 roku podpisał traktat WitosWielokrotny wójt rodzinnej wsi Wierzchosławice. Od początku politycznej kariery zajmował się sprawami galicyjskich chłopów. Związał się ze Stronnictwem Ludowym i został jednym z jego liderów. Sprawy chłopskie poruszał też w ramach Sejmu Krajowego we Lwowie i parlamentu austriackiego w Wiedniu. W swojej działalności łączył sprawy upodmiotowienia chłopów i reformy rolnej z uświadamianiem narodowym włościan i ideą niepodległościową. W 1914 roku powstało PSL „Piast”, którego Witos został jednym z liderów. Współpracował z obozem narodowym Romana Dmowskiego i wstąpił do tajnej Ligi Narodowej. Pod koniec października 1918 roku stanął na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, która przejęła władze w Galicji od Austrii. Ze względu na mocno lewicowy charakter odmówił udziału w rządzie Ignacego Daszyńskiego, który powstał 7 listopada 1918 roku w DaszyńskiPolityk socjalistyczny i niepodległościowy przed odzyskaniem niepodległości przez Polskę działający w Galicji. Był jednym z głównych organizatorów ruchu socjalistycznego w Galicji. Od 1897 roku zasiadał on w wiedeńskiej Radzie Państwa, w której zasłynął jako wybitny mówca. Pełnił również rolę krakowskiego radnego. Przed pierwszą wojną światową był gorącym zwolennikiem Józefa Piłsudskiego. Współpracował z Polską Partią Socjalistyczną. Po wybuchu wojny Daszyński wspierał działalność piłsudczykowskiej Polskiej Organizacji Narodowej. W październiku 1918 roku był współautorem manifestu, w którym polscy posłowie parlamentu austriackiego oświadczali, że odtąd uważają się za obywateli Polski. W nocy z 6 na 7 listopada został powołany Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w Lublinie, na którego czele stanął właśnie Daszyński. Rząd był mocno lewicowy i ogłosił bardzo postępowo-demokratyczny program reform społeczno-gospodarczych. Piłsudski po powrocie do kraju przyjął 12 listopada dymisję rządu lubelskiego, ale powierzył Daszyńskiemu misje stworzenia nowego, koalicyjnego rządu. Misja się nie powiodła, ze względu na brak porozumienia z Narodową Demokracją i 17 listopada nowym premierem został Jędrzej Jan PaderewskiSławny na całym świecie polski pianista, wirtuoz i kompozytor, a także polityk. Paderewski w 1881 roku wyjechał na zachód, gdzie z powodzeniem rozwijał międzynarodową karierę muzyczną. Międzynarodowa sława uczyniła go ambasadorem sprawy polskiej na świecie. Podczas I wojny światowej zaangażował się wraz z Henrykiem Sienkiewiczem w działalność szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Przebywając w Stanach Zjednoczonych lobbował za polską niepodległością wśród amerykańskich polityków. Od 1917 roku był amerykańskim przedstawicielem utworzonego przez Romana Dmowskiego Komitetu Narodowego Polskiego. Miał dostęp również do administracji prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona i możliwe jest to, że to za jego sprawą w zaprezentowanych 8 stycznia 1918 roku „Czternastu punktach” Wilsona znalazł się postulat „stworzenia niepodległego państwa polskiego”. Jego wizyta przejazdem w Poznaniu przesądziła o wybuchu powstania wielkopolskiego 27 grudnia 1918 r. 16 stycznia 1919 roku, po ustąpieniu rządu Jędrzeja Moraczewskiego został premierem i ministrem spraw zagranicznych. Dzięki niemu doszło do porozumienia Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego z Komitetem Narodowym Polskim w Paryżu. Paderewski był obok Romana Dmowskiego delegatem na paryską konferencję pokojową, zakończoną podpisaniem traktatu KorfantyUrodzony w górniczej rodzinie na Górnym Śląsku walczył o niepodległość Polski ze śląskiem w jej granicach. W latach 1901–1908 współpracował z Romanem Dmowskim będąc członkiem Ligi Narodowej. Na łamach redagowanych przez siebie gazet „Górnoślązaka” oraz „Polaka” szerzył niepodległościowe ideę wśród zamieszkujących Górny Śląsk Polaków. O polskie interesy dbał także jako poseł do niemieckiego Reichstagu, a także pruskiego Landtagu. 25 października 1918, gdy Niemcy przegrywali w I wojnie światowej wystąpił w niemieckim parlamencie z głośnym żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego i Górnego Śląska. Gdy na mocy traktatu wersalskiego postanowiono, że sprawa przynależności Górnego Śląska będzie rozstrzygnięta przez głosowanie w plebiscycie, prowadził agitację na rzecz głosowania na Polskę. Po niekorzystnym dla Polski wyniku plebiscytu w 1921 roku stanął na czele III powstania śląskiego. Dzięki zrywowi i skutecznej polityce Korfantego najbardziej uprzemysłowione tereny Górnego Śląska trafiły do odrodzonej że znasz historię odzyskania niepodległości przez Polskę? Sprawdź się w naszym quizie!Czytaj też:11 listopada jako Dzień Niepodległości. Mogliśmy świętować 10 lutego lub 7 października Odrodzenie Rzeczpospolitej 1. Polskie ugrupowania polityczne wobec wojny • Orientacja proaustryjacka – w razie wojny należy dążyć do połączenia Królestwa Polskiego z Galicją i utworzenia autonomicznego państwa polskiego pod berłem Habsburgów. Przywódcą był Józef Piłsudski. • Orientacja prorosyjska (Narodowa Demokracja) – Polacy powinni sprzymierzyć się z Rosją przeciwko cesarstwu niemieckiemu. Prawdziwym wrogiem Polski są Prusy. Przywódcą był Roman Dmowski. • Autonomia, to niezależność, prawo do samodzielnego decydowania o sprawach wewnętrznych jakiegoś narodu. • Tajny Związek Walki Czynnej został powołany w 1908 r. Przez Organizacje Bojowej Polskiej Partii z inicjatywy Józefa Piłsudskiego i Kazimierza Sosnowskiego. Głównym celem ZWC było zdobycie niepodległości. W 1910r. Utworzono Związek Strzelecki we Lwowie i Towarzystwo "Strzelec" w Krakowie. Władze austriackie pozwoliły na szkolenie wojskowej młodzieży. Z organizacji strzeleckich powstała I Kompania Kadrowa, jej komendantem był Józef Piłsudski. Kompania liczyła ok. 11 tys. członków. • 6 sierpnia 1914 r. Żołnierze Pierwszej Kadrowej wkroczyli do Królestwa Polskiego, licząc na wybuchu powstania narodowego przeciwko Rosji. Mieszkańcy przyjęli ich jednak dość nieufnie. Po 6 dniach zdobyto Kielce, a nawet wtedy do powstania nie doszło. • Pod koniec 1914r. Austriacy dzięki Naczelnemu Komitetowi Narodowemu, pozwolili na powołanie Legionów Polskich. Z oddziałów strzeleckich utworzono 1. Pułk Strzelców pod dowództwem Piłsudskiego, który skierowano do walka na lewym brzegu Wisły pod Opatowem. W grudniu 1914 r. przekształcono go w I Brygadę Legionów Polskich. • Józef Piłsudski dał się poznać, pomimo braku wykształcenia, jako doskonały taktyk i świetny dowódca. • Na początku 1915 r. powstała II Brygada, zwana Karpacką, jej ułani wsławili się szarżą pod Rokitną w czerwcu 1915r. W październiku II Brygada pod dowództwem gen. Józefa Hallera została skierowana na front nad rzeką Styr, gdzie dołączyła do I Brygady, która wraz z nowo utworzoną III Brygadą toczyła krwawe walki pozycyjne. Pod koniec 1915r. siły polskie liczyły 20 tys. żołnierzy. • Roman Dmowski – wybitny działacz polityczny II RP • Józef Piłsudski – marszałek Polski, wybitny polityk i mąż stanu. • Józef Haller – gen. i polityk, dowódca Brygad Legionów. Wspomagał i dowodził Błękitną Armią we Francji. • Polska miała szanse na uzyskanie ograniczonej autonomii. Obie strony walczące chciały zjednać sobie Polaków jako rekrutów. 6 sierpnia 1914r. naczelny wódz wojsk rosyjskich, wielki książę Mikołaj Mikołajewicz, zapowiedział w swoim manifeście zjednoczenie ziem polskich po pokonaniu państw centralnych. Polska miała się odrodzić, ale pod berłem cara. • 5 listopada 1916r. władcy Niemiec i Austro-Węgier ogłosili akt, który proklamował powstanie Królestwa Polskiego. Kwestia niepodległości dla Polski stała się problemem międzynarodowym. Akt ten, zapowiadał utworzenie państwa polskiego po pokonaniu Ententy, ale nie precyzował jego granic. • Rok później na ziemiach zaboru Rosyjskiego została utworzona Rada Regencyjna (przez Niemców), która miała do czasu powołania króla, stanowić władze w Królestwie Polskim, lecz był całkowicie zależna od Niemiec. • RĘKOJMIA – gwarancja • Po rewolucji lutowej, Rząd Tymczasowy wydał odezwę, w której obiecał stworzenie niepodległej Polski. W marcu 1917r. w orędziu do narodu polskiego Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i żołnierskich przyznała Polsce prawo do całkowitej niepodległości. • W czerwcu 1917 r. rozpoczęto tworzenie Armii Polskiej, a w Paryżu znalazł swoją siedzibę Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czele. We wrześniu Komitet został uznany przez Francję za reprezentację polityczną Polski, a po uznaniu go przez Włochy i Wielką Brytanię w lutym 1918r. otrzymał władzę zwierzchnią nad Armią Polską. • INTERNOWANIE – przymusowe zamknięcie w specjalnym obozie osób uznanych za groźne dla państwa. • W lipcu 1917r. Piłsudski wezwał swoich legionistów do odmówienie złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemieckim. Legionistów z I i III Brygady, którzy byli obywatelami austriackimi, wcielono do armii Austro-Węgier, a pozostałych internowano w obozach w Sczypiornie. Józef Piłsudski został uwięziony w twierdzy wojskowej w Magdeburgu. • 8 stycznia 1918r. Woodrow Wilson, zaproponował w swoim orędziu warunki pokoju w Europie. Również w tym orędziu zawarł utworzenie niepodległej polski z dostępem do morza. • INTEGRALNOŚĆ – niepodzielność • Bolszewicy ogłosili zawieszenie broni, obawiając się niemieckiej ofensywy. Jednak po odrzuceniu niemieckich warunków rozmowy pokojowe przerwano, a Niemcy wznowili działania wojenne. • Aby zapobiec całkowitej klęsce Rosji, rząd radziecki poprosił o rozejm. W czasie walk z Rosją w lutym 1918r. Niemcy podpisały traktat pokojowy z Ukrainą. Na jago mocy Ukraińska Republika Ludowa otrzymała od Niemców Chełmszczyznę i część Polesia, co wywołało liczne protesty Polaków. • W marcu 1918r. w Brześciu Litewskim podpisano traktat pokojowy pomiędzy Rosją i Niemcami. Traktat ten pozostawił los ziem polskich w rękach niemieckich. 2. Powstanie państwa polskiego i pierwsze rządy • Edward Rydz-Śmigły – marszałek Polski. Oficer I Brygady Legionów • Po podpisaniu zawieszenia broni oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej, powstałej z Polskich Drużyn Strzeleckich i Związku Strzeleckiego, rozpoczęły rozbrajanie żołnierzy niemieckich na ulicach miast. • Już 19 października 1918r. na Śląsku Cieszyńskim powstała Rada Narodowa Śląska Cieszyńskiego, a 9 dniu później w Krakowie Polska Komisja Likwidacyjna z Wincentym Witosem na czele. • 7 listopada 1918r. został powołany Tymczasowy Rząd Polski, przez Polką Partię Socjalistyczną i Polskie Stronnictwo Ludowe. Siedzibą tego rządu był Lublin. Na jego czele stanął Ignacy Daszyński i Edward Rydz-Śmigły. • Po wybuchu rewolucji w Niemczech, z więzienia w Magdeburgu został zwolniony Józef Piłsudski. • 11 listopada 1918r. Rada Regencyjna przekazała mu naczelne dowództwo nad tworzącym się wojskiem, a w trzy dni później rozwiązała się, oddając Piłudskiemu jako Naczelnikowi Państwa, władzę. • Na pierwszego premiera Piłsudski powołał socjalistę, Jędrzeja Moraczewskiego, który zaczął organizować władzę administracyjną w państwie. Ogłoszono równouprawnienie obywateli. Wprowadzono ośmiogodzinny dzień pracy, ubezpieczenia społeczne i minimum płacy. Rząd ten nie został uznany przez Ententę i podał się do dymisji. Nowym premierem został Ignacy Paderewski. • Prawica i centrum: ND ( Narodowa Demokracja ); ChD ( Chrześcijańska Demokracja ) • Ludowe – centrowe: PSL ( Polskie Stronnictwo Ludowe ) Piast • Ludowe – lewicowe: PSL ( Polskie Stronnictwo Ludowe ) Wyzwolenie • Lewicowe: PPS ( Polska Partia Socjalistyczna ); KPRP ( Komunistyczna Partia Robotnicza Polska ) • Ignacy Paderewski – pianista; jeden z założycieli KNP • Ignacy Daszyński – komuch; polityk; poseł • Wincenty Witos – działacz ruchu ludowego i mąż stanu, 3-krotny premier RP • 17 marca 1921 – konstytucja marcowa 3. Walka o granice wschodnie • W polityczne polskiej powstały dwie koncepcje zasięgu państwa na wschodzie. Józef Piłsudski obawiając się Rosji, uważał, iż Polska jako najsilniejsze państwo w Europie Środkowej powinna wraz z Litwą, Białorusią i Ukrainą stworzyć silne państwo federacyjne. Była to tzw. Koncepcja federacyjna. Przeciwstawiał się jej wpływowy przywódca endecji Roman Dmowski, który realizował program inkorporacyjny. Dmowski chciał przyłączenia (inkorporacji) do ziem rdzennie polskich (za które uważał cały zabór pruski, Kongresówkę, Galicję i Wileńszczyznę), część ziem zachodniej Białorusi i Ukrainy oraz Litwę, na których mieszkał znaczny odsetek Polaków. Państwo miało mieć charakter narodowy. • ASYMILACJA – wchłonięcie • FEDERACJA – związek państw • W nocy z 31 października na 1 listopada 1918r. ukraińskie oddziały wojskowe opanowały Lwów oraz Galicję Wschodnią po Przemyśl. Z braku wojska w obronie Lwowa stanęli jego mieszkańcy. Po trzech tygodniach nadeszły regularne oddziały Wojska Polskiego, które wyparły wojska ukraińskie i opanowały miasto • Armia Czerwona wspierała komunistów na terenach zajmowanych przez wojsko. Tworzono na nich czerwone republiki radzieckie. W latach 1918-1919 powstały czerwone rządy dla Estonii, Łotwy, Litwy, Białorusi i Ukrainy. Piłsudski obawiając się bolszewików pierwszy uderzył na Litwę i Wilno. Walki trwały na Polesiu i nad Niemnem. W kwietniu 1919r. oddziały polskie wraz z Piłsudskim wyzwoliły Wilno, Lidę, Nowogródek i Baranowicze. W lipcu Polacy zdobyli Mińsk, a w już w listopadzie rozpoczęto rozmowy pokojowe. Wojska carskiego gen. Antona Denikina toczyły zwycięskie walki z Armią Czerwoną, której groziła klęska. Piłsudski przerwał natarcie, by umożliwić czerwonym pokonanie białych. Bolszewicy jednak po zwycięstwie nad wojskami carskimi zerwały rozmowy pokojowe. • Zimą 1919/1920r. Polacy wspólnie z Łotyszami odbili Dyneburg. Rydz-Śmigły przekazał je niepodległej Łotwie. • Toczyły się walki z Ukrainą, o panowanie nad Galicją. Dlatego powracające z Francji wojska gen. Hallera zostały skierowane na południowy wschód. Wojska Ukraińskiej Republiki Ludowej atamana Semena Petlury musiały walczyć na drugim froncie z bolszewikami, którzy chcieli stworzyć Ukraińską Republikę Radziecką. W tej sytuacji ataman Prtlura podpisał z Piłsudskim układ sojuszniczy. Zjednoczone wojska ruszyły na Kijów, aby odbić miasto z rąk wroga. 7 maja 1920r. Kijów został odzyskany. Po kontrnatarciu 1. Armii Konnej Siemiona Budionnego wojska polskie opuściły Kijów i rozpoczęły odwrót. • ATAMAN – dowódca wojsk i naczelnik osiedli kozackich na Ukrainie 4. Wojna z bolszewikami • Zajęcie Kijowa rozbudziło nacjonalizm rosyjski. Do Armii Czerwonej zgłosiło się ok. 40 tys. carskich oficerów. Po wodzą Tuchaczewskiego uderzyli na słabnące siły polskie (I ofensywa). Na początku lipca 1920r. nastąpiła II ofensywa, armia czerwona zajęła wówczas Mińsk, Grodno, Wilno, Białystok. Na tych ziemiach utworzono Tymczasowy Komitet Rewolucji Polski, który miał być przyszłym rządem Polskiej Republiki Radzieckiej (Marchlewski; Dzierżyński) • Zagrożenie Polski przez zwycięstwa rosyjskie doprowadziło do powstania Rady Obrony Państwa (Piłsudski). Powołano Rząd Obrony Narodowej, na czele z Wincentym Witosem. Premier Grabski pojechał do Belgii, do Spa, prosząc wojska sprzymierzone o pośrednictwo w rozmowach z Rosją. • Wielka Brytania podjęła się pośrednictwa, ale zażądała by granica wschodnia powstała na linii Kurzona (dawna granica Królestwa Polskiego). Podczas rozmów w Mińsku bolszewicy zażądali: ograniczenia Armii Polskiej do 50 tys., swobodny tranzyt przez Polskę, oddanie nadwyżek broni. Anglicy poparli Rosyjskie stanowisko, a Francuzi i US – Polskę. • W tym czasie Armia Czerwona przekonana o swej przewadze rozpoczęła atak na Warszawę. 15 sierpnia Rosjanie zostali powstrzymani. Polacy ruszyli do kontruderzenia. Wojska rosyjskie rozpoczęły odwrót. • Jednak Tuchaczewski przegrupował wojska i chciał raz jeszcze uderzyć na Warszawę. Polacy uprzedzili go i nad Niemnem ostatecznie rozbili Armię Czerwoną. Na południu pod Komarowem, Armia Konna Budionnego została rozbita przez wojska gen. Hallera. W październiku 1920r. zawarto rozejm i rozpoczęto rozmowy pokojowe. • 18 marca 1921r. w Rydze podpisano traktat między Rosją Radziecką, Polską i Ukrainą. Włączono do polski ziemie zamieszkałe przez Białorusinów i Ukraińców. Polska uzyskała korzystniejsze granice. • Uciekająca Armia Radziecka oddała Litwinom Wilno. Jednak na rozkaz Piłsudskiego gen. Żeligowski zajął Wilno. Utworzono Litwę Środkową, którą w 1920r. sejm przyłączył do Polski. Litwini nie uznali tego Faktu, uważali że Wilno jest pod okupacją. 5. Ustalenie granic Polski • Na konferencji paryskiej komisja przyznała Polsce Wielkopolskę i Pomorze Wschodnie bez Gdańska, 8021 który został wolnym miastem. Na terenach spornych z Niemcami postanowiono przeprowadzić plebiscyt. Mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego, Górnego Śląska, Warmii, Mazur i Powiśla mieli sami wybrać czy chcą należeć do Polski czy do Niemiec lub Czechosłowacji. Plebiscyt przeprowadzono w lipcu, a w tym samym czasie Armia czerwona zbliżała się do Warszawy. Prawie we wszystkich gminach wygrali Niemcy, poprzez dobre zorganizowanie i propagandę. • PLEBISCYT – powszechne głosowanie całej ludności • Polska Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego i czechosłowacka Rada Narodowa Śląska dokonały podziału spornych ziem wg kryterium etnicznego. Czechosłowacja wykorzystując zaangażowanie Polski w walki z Niemcami i Ukrainą, niespodziewanie zajęła Cieszyn, lecz samoobrona mieszkańców powstrzymała atak. NA terenach spornych miał być przeprowadzony plebiscyt. Mimo to w lipcu 1920r. podczas ofensywy bolszewików na Warszawę, zwycięskie mocarstwa przyznały Czechom większą część obszary spornego na Śląsku Cieszyńskim. • W grudniu 1918r. polski Sejm Dzielnicowy Wielkopolski uchwalił włączenie tej prowincji do państwa polskiego. Podczas pobytu Ignacego Paderewskiego w Poznaniu 27 grudnia 1918r. Niemcy dokonali wielu prowokacji: zrywano polskie flagi, próbowano rozpędzić witające Paderewskiego tłumy i ostrzelano hotel. Polacy odpowiedzieli strzałami. To wszystko przerodziło się w powstanie Wielkopolski. Nad Armią Wielkopolską dowodził gen. Józef Dowbór-Miśnicki. Polacy zajęli większość Wielkopolski, a miesiąc później podpisano rozejm w Trewirze. Zgodnie z decyzją sprzymierzonych nad losem granicy miał zadecydować plebiscyt, ale ani Niemcom, ani Polakom nie pasowało to. Niemcy mając przewagę we władzy, nasilali terror antypolski, aby zastraszyć Polaków. Ale w nocy 16-17 sierpnia 1919r. wybuchło powstanie. Walki objęły inne powiaty, a na Górnym Śląsku wybuchły strajki. Niemcy jednak przeprowadzili pacyfikację ludności. • PACYFIKACJA – stłumienie powstania przy użyciu siły • SiPo – policja bezpieczeństwa (niemiecka) • Na tereny sporne przybyły wojska Francuskie i Włoskie. Polskim komisarzem plebiscytowym mianowano Wojciech Korfantego, jego siedzibą został Bytom. Podczas ofensywy radzieckiej na Warszawę w lipcu i sierpniu 1920r. rozpoczęło się II powstanie śląskie. Została rozwiązana SiPo, a na jej miejsce powołano policję plebiscytową. • 20 marca 1921r. na Górnym Śląsku przeprowadzono plebiscyt. Niemcy sprowadzili ok. 200 tys. Niemców urodzonych na Śląsku. Niemcy wygrały 700:480 tys. głosów. W nocy 2-3 maja rozpoczęło się trzecie powstanie śląskie. Wreszcie komisji koalicyjnej udało się doprowadzić do rozejmu. Polsce przypadło 29% śląska (50% hut; 76% kopalń). • Obszar RP wynosił 388 tys. km2. Ludność liczyła około 27 mln. • Mniejszości w Polsce: Polacy 65%; Ukraińcy 14%; Żydzi 9%; Białorusini 5%; Niemcy 2%; Inne 5%. • Granice: W. M. Gdańsk 121km 2,2%; Litwa 521km 9,6%; Łotwa 106km 2%; ZSSR 1412km 26%; Rumunia 347km 6,5%; Czechosłowacja 984km 18,4%; Niemcy 1912km 35,4%. Webinar - nagranie Lekcja w pigułce: Arabowie i islam Prowadzący: Agnieszka Jankowiak-Maik EDYCJA 2022 Aktywność niezbędna do uzyskania Certyfikatu 2022 I stopnia Kurs Gotowy sposób na lekcję: Arabowie i islam Autor: Agnieszka Jankowiak-Maik EDYCJA 2022 Aktywność niezbędna do uzyskania Certyfikatu 2022 I stopnia Webinar - nagranie Lekcja w pigułce: Rozwijam skrzydła, czyli o budowaniu samoświadomości i samoakceptacji Prowadzący: Przemek Staroń i Marta Młyńska EDYCJA 2022 Aktywność niezbędna do uzyskania Certyfikatu 2022 I stopnia Kurs Gotowy sposób na lekcję: Rozwijam skrzydła, czyli o budowaniu samoświadomości i samoakceptacji Autor: Przemek Staroń i Marta Młyńska EDYCJA 2022 Aktywność niezbędna do uzyskania Certyfikatu 2022 I stopnia Webinar - nagranie Lekcja w pigułce: Polska za panowania Kazimierza Wielkiego Prowadzący: Agnieszka Jankowiak-Maik EDYCJA 2022 Aktywność niezbędna do uzyskania Certyfikatu 2022 I stopnia Zobacz wszystkie

odrodzenie państwa polskiego po i wojnie światowej